72. VEREM HAFTASI AÇIKLAMASI

Tüberküloz (TB), insanlık tarihi kadar eski bir hastalık olup halen tüm dünyada önemli bir halk sağlığı sorunudur. Bulaşıcı hastalıklar içinde en çok sayıda insanı etkileyen ve ölümüne sebep olan hastalıktır. Dünya genelinde 2017 yılında 10 milyon yeni tüberküloz hastası ortaya çıkmış, 1,6 milyon insan hayatını kaybetmiştir. Yani bir günde yaklaşık 5.000 insan bu sebeple ölmektedir. Tedavisi mümkün olan bu hastalığın dünyamızda hala bu kadar acılara yol açması çok üzücüdür.
Hastalığa “Mycobacterium Tuberculozis” adlı bir basil sebep olur. Hasta kişilerin öksürmesi, hapşırması, konuşması sırasında oluşan damlacıklar ile bulaşır. İnsanların toplu olarak yaşadığı, havalanması yetersiz, güneş girmeyen ortamlar bulaşma için en riskli ortamlardır. Bir bulaştırıcı hasta tedavi olmaz ise yılda ortalama 10 kişiye hastalığı bulaştırır.
Hastalık en sık akciğerlerde görülür. 2-3 haftadan uzun süren ve tedaviye cevap vermeyen öksürük, balgam çıkarma, balgamda kan görülmesi, ateş, gece terlemesi, yorgunluk, halsizlik, kilo kaybı, iştahsızlık, nefes darlığı, göğüs ve sırt ağrısı şikâyetleri olur.
Tedavide kullanılan tüm ilaçlar Sağlık Bakanlığı tarafından ücretsiz verilmektedir. Hastanın kilosuna göre günlük dozlarda hazırlanıp Aile Hekimi, dispanser ya da eğitilmiş bir gönüllü tarafından içirilmektedir. Bu yönteme “Doğrudan Gözetimli Tedavi (DGT)” denilir. Ulaşım problemi, çalışması veya ek hastalığı nedeniyle her gün sağlık kurumuna gelemeyen hastalar için ise bir süredir Görüntülü DGT (Tele DGT) uygulaması başlamıştır. Bu uygulama ile ilimizde günde yaklaşık 40 hastaya destek verilmektedir. Dispanser çalışanları tarafından hastaların cep telefonları üzerinden görüntülü arama yapılıp ilaçlar içirilmektedir.
Ülkemizde, son on yılda istikrarlı bir şekilde hasta sayımız azalmış, DSÖ kriterlerine göre artık eliminasyon fazına girilmiştir. 2005 yılında kayıtlı hasta sayısı 20.535 iken, 2017 yılında 12.046’ya düşmüştür. 2017 yılında İlimizdeki TB insidansı yüz binde 13,9 olup hasta sayısı azalmaya devam etmektedir. Tedavi başarısı % 85’lerin üzerindedir. Dünyada TB kontrolü ile ilgili en son politika Tüberkülozu Bitirme (END TB) Stratejisini içermektedir. 2030 yılına gelindiğinde insidansta %80 azalma, ölümlerde %90 azalma ve bunlara ek olarak da “hastalığın, ailelere ekonomik yük oluşturmaması” hedeflenmektedir. Bu hedeflere ulaşmak için özellikle Latent TB enfeksiyonu kontrolü, dirençli TB hastalarının ve temaslılarının yakından takibi ve politik kararlılığın sürdürülmesi gereklidir.
İlimizde Çarşamba, Bafra ve Samsun Merkez’de olmak üzere üç dispanser bulunmaktadır. Hastaların ailesi ve çevresindeki temaslıları ücretsiz olarak kontrol edilmektedir. Yardıma ihtiyaç duyan Tüberküloz hastalarına, Aile ve Sosyal Politikalar Müdürlüğü ile bakanlığımız ortak projesi kapsamında aylık 1187 lira düzenli nakdi yardım yapılmaktadır. Yardımlar tedavi bitiminden sonra da 6 ay daha devam etmektedir. Ocak 2018’de başlayan bu projeden yaklaşık 80 hasta faydalanmaktadır. Ayrıca İlimizde TB hastalarına ve ailelerine haftada 1 gün dispanserlerimizde psikolog desteği verilmektedir.
Hastalıkla ilgili toplumun bilgilendirilmesi ve bu hastalığa karşı toplumun bütün kesimlerinin dikkatinin çekilmesi amacıyla Ülkemizde her yıl Ocak ayının ilk Pazar günü ile başlayan hafta ‘Verem Eğitim ve Propaganda Haftası’ olarak belirlenmiştir. Bu yıl 6-12 Ocak 2019 tarihleri arasında 72.si kutlanmaktadır. İl merkezi ve İlçelerdeki pek çok ilk ve orta dereceli öğretim kurumlarında, Halk Eğitim Merkezi, Cezaevleri, Toplum Sağlığı Merkezleri, Yurtlarda eğitimler verilecektir. Halka bu amaçla broşürler dağıtılacaktır. Topluma ulaşma konusunda sadece sağlık kuruluşlarının değil,  basın ve yayın organlarının da bizlerle koordineli bir şekilde çalışması verem savaşında başarıya ulaşmada çok daha etkili olacaktır.