2 Ağustos 1926. Ege Denizi, Midilli açıkları…
ATATÜRK, SAMSUN ve BOZKURT 2 Ağustos 1926
ATATÜRK, SAMSUN ve BOZKURT
2 Ağustos 1926. Ege Denizi, Midilli açıkları…
Fransız bandıralı “Lotus Yolcu Gemisi” ile Türk bandıralı “Bozkurt” adlı kömür yüklü gemisi çarpışır…
“Bozkurt Gemisi” batar, 8 Türk denizci boğularak can verir…
Bozkurt’un sağ kurtulan mürettebatını Lotus gemisi kurtarır...
Lotus’un kaptanı ertesin gün geldiği İstanbul’da ölenlerin ailelerinin şikayet üzerine tutuklanır…
Türk mahkemelerince Fransız kaptan “Demon” 80 gün hapse mahkum edilir…
Kaza olayı, mahkeme devam ettiği sürede uluslararası bir mesele haline gelir.
Fransa, kapitülasyon döneminden kalma bir alışkanlıkla “Türkiye’nin bir Fransız kaptanı yargılayamayacağını ileri sürerek” tutuklamayı ve kararı protesto eder…
Davanın avukatlığı için dönemin Adliye Vekili (Adalet Bakanı) Mahmut Esat’ı Atatürk yanına çağırtır…
Meseleyi anlatmasını ister. Mahmut Esat anlatmaya başlar;
“- Paşam, La Haye Adalet Divanına gidelim. Kimin haklı olduğu orada meydana çıksın. Ben hakkımızdan eminim. Müsaade ederseniz davamızı ben müdafaa edeyim. Kaybedersem memlekete bir daha dönmem. Fakat kazanacağız. Hem Adalet Divanı önüne gitmeden Fransızların dediğini yapacak olursak Fransız devletinin tehditleri karşısında boyun eğmiş olacağız. Bu da onlara diğer meselelerde aynı tehditleri öne sürmek cesaretini verecektir. Hâlbuki La Haye Divanı’na gidersek davayı kaybetsek dahi şeref ve haysiyetimiz zedelenmez. Zira milletlerarası bir mahkemenin hükmüne uymak şerefsizlik değil bilakis büyük şereftir.” der…
Bu sözler üzerine Atatürk;
“ -Güle güle git. Kazanacaksın. Kazanmasan da memleket seni bağrına basacaktır.” der…
Dava, Lahey Adalet Divanı’na götürülür…
Mahkeme yaklaşık bir ay sürer…
7 Eylül 1927 sabahı açıklanan karar ile Türkiye’nin Lozan antlaşması hükümlerine ve hükümranlık haklarına uygun hareket ettiği kararı onaylanır…
Fransa'nın tazminat talebi reddedilir…
Bu karar genç Cumhuriyet’in uluslararası arenada Lozan'dan sonraki ikinci hukuk zaferidir…
Tarihe; “Genç Cumhuriyetin Bozkurt-Lotus Davası” olarak geçer…
Soyadı Kanunu çıktığında Atatürk, bu davadan dolayı Mahmut Esat Bey’e Bozkurt soyadını verir…
Lahey Adalet Divanı, bu karar ile birlikte “Geminin adı ve Türk milletinin milli simgesi, Türk özgürlük ve bağımsızlığının timsali olmasından ötürü”, Türk heyetine, Atatürk'e verilmek üzere tunçtan bir Bozkurt heykeli armağan edilir.
Ve bu “Bozkurt Heykeli” bugün Samsun’da “Gazi Müzesi”nde sergileniyor…
Tunçtan yapılmış bu heykelin sergilenme sürecinde ilginç birde hikâyesi var…
Atatürk’e hediye edilen Bozkurt heykeli ülkeye dönüşte kendisine takdim edilir…
Atatürk’ün vefatını ve Anıtkabir’in yapımının ardından birçok değerli eşya ve emanet ile birlikte Anıtkabir’e sergilenmek üzere götürülür…
1968 yılında Samsun'da Gazi Müzesi'nin açılmasıyla birlikte Atatürk'ün birçok özel eşyası ile birlikte Samsun'a yollanır.
Bozkurt heykeli 1978 yılına kadar Samsun Gazi Müzesi'nde sergilenir.
1978’de CHP iktidarının olduğu dönemde, İmar ve İskân Bakanı Ali TOPUZ’un baskılarıyla sergi salonundan kaldırılarak depoya konulur ve burada unutulur…
Ta ki Cumhuriyet’in kuruluşunun 75. Yıl dönümü olan 1998 yılına kadar…
1998 yılında ulusal bir gazete muhabiri tunçtan yapılan Bozkurt Heykeli’nin peşine düşer…
En sonunda Samsun Gazi Müzesi’ne kadar ulaşır…
Dönemin müze müdürüne sorulduğunda ellerinde böyle bir heykelin olmadığını belirtir…
Israrlı girişimler üzerine heykelin müzede olduğu ve 1978’den bugüne sergilenmediği durumu ortaya çıkar…
Olayın basına yansımasının ardından Kültür Bakanlığı’na yeniden sergilenmesi için izin talebinde bulunulur. Bir süre sonra dönemin Kültür Bakanı İstemihan Talay’ın izni ile sergilenmek üzere yeniden Samsun Gazi Müzesi’ndeki yerine konulur…
Bugün müzeye gittiğinizde bu tunçtan yapılmış “Bozkurt Heykeli”ni görmek mümkün…
Atatürk’e hediye edilen bu heykel, kaidesiyle birlikte 29 cm yüksekliğinde, 34 cm uzunluğunda…
Lahey Sürekli Adalet Divanı'nca Atatürk'e armağan edilen bozkurt heykelinin üzerinde Arap harfleri ile “Bozkurt Davası Hatırası, Lahey, Eylül 1927” yazmakta…
Aslında Samsun Gazi Müzesi’nde bir değil iki Bozkurt Heykeli var…
Bu durum tozlu raflarda arama yapılır iken ortaya çıkar. Diğer Bozkurt Heykeli’de tunçtan yapılmış ve “Atatürk’ün Masasındaki Bozkurt” olarak anılıyor…