2023 Yılı TÜBA-GEBİP Yıllık Değerlendirme Toplantısı Gerçekleştirildi

TÜBA-Üstün Başarılı Genç Bilim İnsanı Ödülleri Programı (GEBİP) Yıllık Değerlendirme Toplantısı Mersin Üniversitesi'nde gerçekleştirildi.

Geleneksel Yıllık Değerlendirme Toplantısında; TÜBA Genç Akademi’nin doğal üyesi de olan ödül sahibi bilim insanları, her yıl olduğu gibi bu yıl da, yürüttükleri araştırmaların gelişim sürecini anlattı.
Mersin Üniversitesi ev sahipliğinde düzenlenen toplantının açılış konuşmasını TÜBA Başkanı Prof. Dr. Muzaffer Şeker ve Mersin Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Prof. Dr. Erol Yaşar yaptı.
Hepiniz Türkiye’nin geleceğisiniz
Akademik hayatın, bilim insanı olma tercihinin çok kıymetli olduğunu bu tercihin zorlukları, başarıları ve  sevinçleri de kapsadığını ifade eden Başkan Şeker; “Akademik kariyer tercihimiz; emek verdiğimiz, bizden sonra gelecek olan kuşakların da yetişmesi için üzerine titrediğimiz geniş bir zaman dilimi. “Uzun ince bir yoldayım gidiyorum gündüz gece” misali emek veriyoruz. Değerlendirme toplantıları benim için ayrıca önem arz ediyor. Ülkemizin geleceği, bağımsızlığı, dünyayla rekabeti ve geleceğinin teminatı için, 100. yılını kutladığımız cumhuriyetimizin ilelebet payidar olması için bu emeğe, bu çalışmalara, bu gençlere ihtiyacımız var” dedi.
Filistin’de bahsi geçtiği gibi 42 gündür değil uzun yıllardır süren bir insanlık dramının yaşandığına vurgu yapan Şeker, “Bu ateş çemberinin insanlık adına utanç veren bir soykırıma dönüşmesinin verdiği üzüntüyle sesleniyorum. Emperyalistlerin iş birliği içinde ortaya koyduğu menfaat sitratejilerinin sonucunda çoluk çocuk demeden katliama dönüşen bu sürecin bir an önce son bulması için elimizden gelen her türlü tepki ve desteği vermeye gayret ediyoruz.”
Başkan Şeker, genç bilim insanlarına her bir bilim alanında üretmiş ve yürütmüş oldukları projeler için  başarı diledi. Ödül sahiplerine, hepiniz Türkiye’nin geleceğisiniz diyen Şeker, herr yıl GEBİP ordusuna, genç bilim insanlarına yenilerini ekliyoruz dedi. İsimleri önümüzdeki günler açıklanacak olan 2023 yılı GEBİP Ödülü kazananlarının ödüllerini Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan alacakları bilgisini verdi. Ödül başvurularının komiteler tarafından titizlikle değerlendirildiğini ve nihayetinde ise dünyanın dört bir yanında başarı kazanan GEBİP Ödül sahiplerinin mutluluk verici olduğunu söyledi.
Ödüllendirilen genç bilim insanlarının teşvik edildiği GEBİP Yıllık Değerlendirme Toplantısının ev sahipliği yapmanın gurur verici olduğunu söyleyen Rektör Yaşar ise, toplantının ödül sahiplerinin projelerinin değerlendirilmesi ve geliştirilmesi için önemli bir işleve sahip olduğunu ifade etti. Bilimsel toplantıların araştırmaları özendirme; bilimin ve dolayısıyla insanlığın ilerlemesine de önemli katkılar sunduğunu belirtti.
TÜBA Üyelerinden Genç Akademi Konferansı
TÜBA Asli Üyesi ve Yeditepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Fikrettin Şahin’in “Biyoteknolojinin Dünü, Bugünü, Geleceği” başlıklı Genç Akademi konferansına biyoteknoloji nedir sorusuna açıklık getirerek başladı. Biyoteknolojinin gelişim sürecini anlatarak devam etti. Biyoteknolojinin dört ana alt alanda uygulamaları olduğunu anlatan Şahin, biyoteknolojinin kapsadığı farklı disiplinler hakkında detaylı bilgi verdi. Sunumunu endüstriyel etanol üretimi, enzimler, antibiyotikler başlıklarının da yer aldığını konuşmasında; beslenme kalitesini, üretim miktarını ve üretim ekonomisini iyileştirerek yeni, farklı ve işlevsel tarımsal ürünlerin geliştirilmesi için canlı organizmaların, bileşenlerinin kullanılması yani tarımsal biyoteknoloji üzerinde durdu. Konuşmasında tarımsal biyoteknolojinin geleceğinin; daha az sentetik ve kimyasal gübre ve pestisit kullanarak daha sağlıklı ve besleyici gıda üretimi, biyolojik protein fabrikaları, aşılar ve biyofarmasötikler gibi çalışan bitki ve hayvanlar geliştirmek, çok amaçlı gıdalar ve endüstriyel ürünler, biyolojik yağların ve yakıtların üretimi, Temiz ve sağlıklı ortamı, biyolojik materyallerin ve polimerlerin üretimi ile şekilleneceğini söyledi.
8 deniz canlısı kökenli ilaç adayı molekül klinik deney aşamasında
TÜBA Asli Üyesi ve Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İlkay Erdoğan Orhan ise TÜBA Üyeleri ve TÜBA-GEBİP Üyelerine “İlaç Keşfinde Deniz Biyoçeşitliliğinin Rolü”nü anlattı. Dünya çapında 228.450 deniz canlısı türünün yaşadığı bilgisini paylaşarak sözlerine başlayan Erdoğan şöyle devam etti: “Ülkemiz denizlerinde 100’den fazla sünger türünün yaşadığı biliniyor. Yaygın olarak görülenler arasında Axinella sp., Agelas oroides, Aplysina aerophoba, Chondrosia reniformis türleri gelir. Denizlerimizdeki yosun türlerinin sayısı 300'den fazladır Süveyş Kanalı'nın açılması, gemilerin balast sularının denizlere boşaltılması ve deniz suyu sıcaklığının artması gibi gelişmeler nedeniyle 500'ü aşkın birçok yabancı tür Türkiye denizlerinde görülmeye başlandı. Son 50 yılda tüplü dalış teknikleri, insanlı denizaltılar ve uzaktan kumandalı araçlar gibi yeni teknolojiler ve mühendislikteki ilerlemeler, deniz ortamını bilimsel keşiflere açtı.”
Kültürden bağımsız moleküler yaklaşımların neden tercih edildiği hakkında bilgi veren Erdoğan sadece son 20 yılda 18.000'den fazla yeni deniz canlısı kökenli bileşik tanımlandığını söyledi. 8 deniz canlısı kökenli ilaç adayı molekülün an itibarıyla klinik deneylerde; 6’sının 3. faz, 14’ünün 2. faz, 8’inin 1. fazda olduğunun altını çizdi. Konuşmasını deniz farmakognozinin istenilen seviyede olmamasının nedenlerini anlatarak sonlandırdı.
Dünya pek çok sosyal problemle karşı kaşıya
TÜBA Asli Üyesi ve İstanbul Medeniyet Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Gülfettin Çelik’in “Sosyal İşbirlikleri Ağı Olarak Sosyopark” adlı sunumunda hiçbir sosyal olay ya da durum tek bir sebeple anlaşılamaz, açıklanamaz ve hiçbir sosyal olay ya da duruma da tek bir cevapla çözüm bulunamaz diyerek sunumuna başladı. Küresel Ölçeğe Yansıyan Ekonomik Krizler Ortaya çıkış tarih/dönemlerini anlatan Çelik, küresel ekonomiye kapitalizmin kazandırdıkları ekonomide; krizlerin sürekli hale geldiğini söyledi ve “Enflasyon ekonomik sistemde bir risk olarak kalıcı hale geldi, çözüm olarak; faizi ekonomik sisteme monte etti. Üretimde yer almanın geri planda kaldığı, finans kapitalin daha öne çıktığı döneme ulaştık. Ve nihayetinde ya faiz ya enflasyon ikilemine düştük” dedi.
Batıdan doğuya kayan büyüme ve üretim, bölgesel birliklerin değişen durumları, iklim değişikliği ve çevre, bilimsel ve teknolojik gelişmeler gibi pek çok konu üzerinde durdu. Dünyanın pek çok sosyal problemle karşı kaşıya olduğunu vurgulayan Çelik “Avrupa’da 1998 yılında kişi başına düşen saf alkol oranı 7.3 litreydi. Bugün itibarıyla rapor edilmeyen oran eklendiğinde bazı ülkelerde 20 litreyi aşıyor. İkamet olunan evlerin % 50’sinde çocuk yok. 65-79 yaş grubunun % 26’sı , 80 üzeri yaş grubunun da % 44’ü yalnız yaşıyor. Kuzey Avrupa’da boşanma ile biten evlilik oranı % 60 ’ı aştı. 15 - 29 yaşlarındaki Avrupalı erkeklerde her 4 ölümden 1 tanesi alkole dayanıyor. ABD’de 12 yaş üzeri 20 milyon kişi, nüfusun%8,2’i düzenli olarak uyuşturucu kullanıyor. 15-34 yaş grubu nüfusun % 44’ü haşhaş kullanıyor” dedi.
Programın ikinci günü GEBİP Ödül sahibi genç bilim insanları, gün boyunca Fen Bilimleri I-II, Mühendislik Bilimleri I-II, Sağlık ve Yaşam Bilimleri, Sosyal Bilimler alanında toplam 6 eş zamanlı oturumda bilimsel projelerine ve son bir yılda yürüttükleri çalışmalarına ilişkin sunumlarını yaptı. Oturumlarda projelerin değerlendirilmesi ve geliştirilmesiyle ilgili konular ele alındı. Ardından tüm ödül sahipleri ve akademi üyelerinin katılımıyla genel bir değerlendirme oturumu yapıldı. Oturumlara akademisyenler ve öğrenciler de katıldı.