Koronavirüsün Türkiye'de Yayılımına Dair Yeni Senaryo

Güncelleme kapsamında öngörülen senaryolara bir yenisi daha eklenirken İstanbul’daki vaka yoğunluğunun sağlık kapasitesini zorlayabileceği, İstanbul’a ek 1.098 yoğun bakım yatağı ve sağlık personelinin gerekli olabileceği belirtildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı İstanbul’da kurulmaya başlanan 2 yeni salgın hastanesinin bu ihtiyaca cevap verebileceği ifade edildi.
Türkiye’de COVID-19 virüsüne dair ilk vakanın açıklandığı 11 Mart 2020 tarihinden bu yana 34.109 vaka tespit edilirken virüs nedeniyle 725 can kaybı yaşandı. Yapılan toplam test sayısı 222.868’e ulaşırken bugüne kadar 1.582 hasta iyileşti. Artırılan önlemler kapsamında sosyal izolasyonu sağlamak için 60 yaş üştü ile 20 yaş altı bireyler için sokağa çıkma yasağı uygulanırken vaka sayısındaki artış devam ediyor.
Econix Araştırma, sosyal izolasyon kapsamında alınan tedbirler ve Türkiye’deki sağlık sistemine ilişkin veriler doğrultusunda salgının Türkiye’deki yayılımına ilişkin Mart ayında yayınladığı ve 3 ayrı senaryo ile öngörüde bulunduğu COVID-19 Kaynaklı Muhtemel Vaka Sayıları ve Sağlık Hizmeti İhtiyaç Analiz Raporu’nu 5 Nisan 2020 Salı günü açıklanan veriler doğrultusunda güncelledi. Güncellenen analiz kapsamında Türkiye’de Sağlık Bakanlığı tarafından 5 Nisan 2020’ye kadar açıklanan veriler ve salgının dünya genelindeki gidişatına istinaden vaka sayısının değişimine dair muhtemel bir yeni senaryo daha hazırlandı. Türkiye özelinde modellenen yeni senaryoda İstanbul’daki vaka yoğunluğunun mevcut sağlık sistemi kapasitesini aşıma uğratabileceği öngörüldü. Ancak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın önceki gün açıkladığı İstanbul’da kurulmaya başlanan toplam 1.000 yataklı 2 yeni salgın hastanesinin bu ihtiyaca cevap verebileceği ifade edildi.
Yeni Senaryo, Etkin Tedbirlere Harfiyen Uyulması Gerektiğini Gösteriyor
Econix Araştırma’nın güncellenen COVID-19 Kaynaklı Muhtemel Vaka Sayıları ve Sağlık Hizmeti İhtiyaç Analiz raporuna göre Türkiye’de mevcut vaka sayısının, daha önce kurgulanan kısıtlı ve etkin tedbirlerin alındığı II. ve III. senaryolardan daha yüksek seyrettiği gözlendi. Eklenen yeni senaryoya göre gerekli önlemlerin alınması durumunda Türkiye’de 30 Haziran 2020 tarihine kadar 111.561 vaka ve 5.541 ölüm gözlenebileceği öngörüldü. Ölüm oranın %2.12 ortalama ile seyrettiği tablonun korunması durumunda ise 2.365 ölüm gözlenebileceği belirtildi.
Yayınlanan ilk 3 senaryoda Haziran sonuna kadar sosyal izolasyona uyulmaması durumunda Haziran sonunda vaka sayısının 3,5 milyonu aşacağı, kısıtlı tedbirler neticesinde vaka sayısının 183 bine ulaşacağı ve salgınla etkin mücadele yürütülürse vaka sayısının 52 binde kalacağı öngörülmüştü.
İstanbul’da Yoğun Bakım Yatak İhtiyacı Ortaya Çıkabilir
Yeni senaryo kapsamında salgının en hızlı yayıldığı zaman diliminde yoğun bakım yatak ihtiyacının 3.416, nitelikli yatak ihtiyacı ise 8.003 olacağı hesaplandı. Bu kapsamda mevcut yoğun bakım yatağının %60’lık doluluk oranı göz önünde bulundurulduğunda, salgının en çok vakaya neden olduğu zirve aşamasında vaka yoğunluğunun şu an %62.48 olduğu İstanbul için 1.098 ek yoğun bakım yatağı ve daha fazla sağlık çalışanı ihtiyacı doğabileceği ve bunun mevcut kapasitenin aşımına neden olabileceği öngörüldü. Araştırma sonuçları tamamlanmış ve yayınlanma sürecindeyken  Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Atatürk Havalimanı ve Sancaktepe’de toplam 1.000 yataklı 2 sahra hastanesinin kurulacağını açıkladı. Bu sayede İstanbul’da sağlık sisteminde olası bir kapasite aşımının önüne geçilmesi sağlanacak.
Sağlık Çalışanları Topluma Göre 8 Kat Daha Fazla Risk Altında
Yeni senaryoya göre Türkiye'de gözlenen sağlık çalışanı ölümü ve vaka sayısı değerlendirildiğinde 30 Haziran 2020 tarihine kadar enfekte olan toplam sağlık çalışanı sayısının 4.239 ila 9.148 arasına çıkabileceği tahminlendi. Raporda ayrıca, sağlık çalışanlarının toplumun geneline oranla 8,3 kat daha fazla bulaşma riski taşıdığı belirtildi. Türkiye`de sağlık çalışanı hastalarının, toplam hastalara oranı ise %3,8 olarak kaydedildi. Bu oran şu an için dünya genelinde %8,2 olarak seyrediyor. Bu kapsamda Türkiye’de 35 ila 454 sağlık çalışanı ölümü gerçekleşebileceği öngörüldü.
3,7 Milyon Vakanın Öngörülüğü İlk Senaryonun Gerçekleşme İhtimali Düştü
Araştırma ekibinin başında yer alan Dr. Güvenç Koçkaya, alınan izolasyon ve sokağa çıkma önlemleri doğrultusunda Türkiye’nin koronavirüs mücadelesinde iyiye gittiğini ve öngörülen senaryonun değişim gösterdiğini vurguladı. Koçkaya, “Mart ayında elimizde bulunan veriler ışığında varsaydığımız üç senaryodan birinde, Türkiye’de önlemlerin azami düzeye çıkarılmaması halinde vaka sayısının kontrolden çıkabileceğini ve Haziran sonunda 3,7 milyona ulaşabileceğini öngörmüştük. Alınan sosyal izolasyon ve sokağa çıkma yasağı önlemleri ile daha önce kurgulanan bu senaryonun gerçekleşme ihtimalinin düştüğünü söyleyebiliriz. Ancak halen toplam vakanın 100.000 üzerinde olabileceğini tahmin ediyoruz. Bu süreçte sağlık kapasitemizin ihtiyaçlarımızı karşılayabilmesi de kritik önem taşıyor. Sisteme etki edecek olan ise özellikle İstanbul başta olmak üzere, nüfusun ve vakanın yoğun olduğu büyük şehirler. Durumun ciddiyetini unutmadan, uyarıları dikkate alarak hayatlarımıza devam etmemiz çok önemli" dedi.
Sokağa Çıkma Yasağının Olduğu Ülkelerde Vaka Artış Hızı Yavaşlıyor
Rapora göre dünya genelinde toplam vaka sayısı ve toplam ölümler halen artış göstermeye devam ederken sokağa çıkma yasağının vaka artışının katlanma hızını yavaşlattığı görüldü. Bu kapsamda sokağa çıkma yasağı ilan eden ülkelerde yasaktan önce her 3,84 günde bir katlanan vaka sayısı, yasağın ardından her 6,25 güne geriledi. Vaka yoğunluğuna etki eden önemli hususlar ise kentsellik ve globalleşme olduğu gözlendi. İstanbul gibi globalleşme ve kentsellik oranı diğer illere göre yüksek bir ilde nüfusa oranla daha fazla vaka görülmesi bununla açıklanabilir.