SAMSUN "İSA BABA" TÜRBESİ'NİN GİZLENEN GERÇEKLERİ NEDİR?

Ferruh ÇETİN'den anılar...

SAMSUN "İSA BABA" TÜRBESİ'NİN GİZLENEN GERÇEKLERİ NEDİR?[gallery ids="16225"]



Müslümanlar ve dini bütün kimseler özellikle yatır ve türbe gibi yerleri ziyaret ederek, onlara dualar okuyarak sevap kazanmak isterler. Türkiye'nin hemen hemen tüm il ve ilçelerinde mutlaka bir türbe veya yatır bulunmaktadır.
Samsun'da da birkaç türbe bulunmaktadır.
Bugünkü yazımızda Samsun il merkezinde bulunan İsa(Ese) Baba Türbesi ve Camisi hakkındaki bilinmeyen gerçekleri okuyucularımıza aktarmaya çalıştık.
Samsun'daki İsa Baba Türbe'sinin kitabesi günümüze kadar gelememiştir. Bu bakımdan ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı kesin olarak bilinmiyor. Cami değişik zamanlarda ve 1895 yılında yapılan onarımlarla özgünlüğünden kısmen uzaklaşmış. Bununla beraber XV. Yüzyılda, Osmanlılar döneminde yapıldığı sanılmaktadır.
Cami kesme taştan kare planlı olarak yapılmıştır. Üzeri basık bir kubbe ile örtülmüştür. İbadet mekânı altlı üstlü yuvarlak kemerli ve uzun pencereler ile aydınlatılmıştır. Mihrap ve minberi geç dönemde yapılış ve özelliğini yitirmiştir. Minaresi kare kaide üzerinde yuvarlak yivli gövdeli ve tek şerefelidir. Yanında İsa Baba'nın türbesi bulunmaktadır.
İSA BABA KİMDİR?
Gerçek isminin İsa İbni Muhammed olduğu belirtilen İsa Baba Türbesi ise Samsun'un Cedit Mahallesi'nde bulunuyor.
Rivayete göre; İsa Baba, 39 arkadaşı ile birlikte Samsun'da savaşırken denizden top mermileri atılırmış. Ama İsa Baba, ellerini havaya kaldırıp dua edince top mermileri havada yön değiştirerek fırlatıldıkları gemilere isabet edip batırmış.
Ancak beklenmeyen bir top mermisi, İsa Baba ve yanındaki 39 arkadaşının bulunduğu yere isabet etmiş ve hepsi ölmüş. Türbenin de içinde bulunduğu caminin hemen arka tarafında İsa Baba'nın arkadaşlarına ait olduğu söylenen 39 mezar var. Bu türbeyi ziyaret edenlerin tüm dualarının kabul olduğu iddia edilir...

TARİHÇİ BAKİ SARISAKAL'IN TEZİ

Bu arada, Samsun'lu tarihçi Baki Sarısakal, İsa Baba Türbesinde bulunan şehitliğin uydurma olduğunu iddia ediyor
Samsun'daki yerel basında da çıkan bu konudaki haberde; Sarısakal, "Orada yatanların hiçbirinin üzerinde (yatan kişilere ait) bilgiler yok" demişti.
İsa Baba Türbesi olarak bilinen alanda yer alan şehitliklerin uydurma olduğu iddiasını ortaya atan tarihçi Sarısakal, Anadolu'nun Türkleşmesi yolunda savaşarak öldüğü bilinen İsa Baba ile ilgili de çarpıcı bilgiler vermiş açıklamasında…

ASLINDA BEKTAŞİ DERVİŞİYDİ

İsa Baba'nın aslında Alp Eren olmadığını ileri süren Baki Sarısakal, "İsa Baba denilen kişi Anadolu’nun Türkleşmesi yolunda savaşan Alp-Eren’lerden biri değildir. Bununla ilgili hiçbir kayıt yoktur. İsa Baba bir Bektaşi dervişidir. Yaşadığı dönemde burası bağlık ve bahçelik havadar bir yerdir. İsa baba burada demlenir ve şehri seyredermiş. Samsun halkı 1900’lü yılların başında buraya 'Ayyaş Baba' derdi. Samsun’da yayınlanan Aks-ı Sadâ gazetesi koleksiyonları incelendiğinde bu isme sık sık rastlanır" diye konuşmuş.
ŞEHİTLİK TAMAMEN UYDURMA
İsa Baba'ya ait mezarın 1975-1976 yıllarında Samsun Belediyesi tarafından yapılan onarım sırasında camii avlusuna konulduğunu gündeme getiren tarihçi Baki Sarısakal, iddialarını şöyle sürdürmüş açıklamasında :
"Kanaatime göre etrafta bulunan bazı kişilerin İsa Baba Türbesine zarar vermemesi için şehit mezarları yaptırılmıştır.
İsa Baba türbesi aslında, Toramantepe’nin güney doğusunda Hıristiyan denizcileri tarafından Theodara için yapılmış bir Kilise kalıntısıdır.
Daha sonraları Müslüman denizciler tarafından Mescid olarak kullanılmıştır. Mescidin arka tarafında bir aile mezarlığı vardı. Burada İsa Baba’nın da mezar taşı ve kitabesi, kavuğu ile birlikte durmaktaydı. Bunlardaki kitabe bir aile olduklarını göstermektedir. Birisi Kantarcı Mehmet Ağaya, diğeri de karısı Refika Dudu Hatuna aitti. İsa Baba Camisinde bulunan mezar taşlarının okunması sonucunda günümüzde Kantarcı Mehmet Ağa ve Refika Dudu Hatun’a ait mezar taşları bulunmamaktadır. İsa Baba’ya ait olduğu sanılan mezar taşı alt kısımları toprağa gömülüp betonlandığından okunamamıştır. Şehitlik olarak ayrılan yerde 39 mezar bulunmaktadır ve hiçbirinin üzerinde yatan kişilere ait bilgi yoktur. Bu şehitlik tamamen uydurmadır."
Tarihçi Baki Sarısakal'ın bu tezi bugüne kadar yalanmamıştır. 1975-76 döneminde Samsun'da Belediye Başkanı K. Vehbi Gül'dü.
Anımsadığıma göre, İsa Baba Türbesinin onarımını da sayın K. Vehbi Gül yaptırmıştı.
Bu konuda o ne der bilemeyiz...

YATIR, TÜRBE VE KABIR ZIYARETI

Kabir konusu eskiden beri, insanların sapmalarına ve tevhit inancına şirk karıştırmalarına sebep olan konulardandır. Bu yüzden Peygamberimiz, İslam'ın ilk devirlerinde kabir ziyaretini bütünüyle yasaklamıştı. Sonra Müslümanların tevhidi ve şirki iyi öğrenmeleriyle; "Size kabir ziyaretini yasaklamıştım, artık kabirleri ziyaret edin; çünkü onlar size ahireti hatırlatır" buyurmuş.
Böylece hem kabir ziyareti serbest edilmiş, hem de ziyaret sebebi açıklanmış..
Yatır ve türbe ziyaretlerinde kadın erkek ayrılmamış, bir kısım fıkıhçılar, kadınların da kabirleri, şartlarına uyarak ziyaret etmelerinden sakınca olmadığını söylemişlerdir.
Ancak bu konuda değişik görüşte olan bilginler vardır. Ebû Dâvûd adlı hadîs kitabında yer alan "Allah Rasûlü  kabırleri ziyaret eden kadınlarla, kabristana mescid yapanlara ve mum yakanlara lânet etti" (Ebû Dâvûd, cenâiz 78; Tirmizî, salât 121; Nesâî, cenâiz 104; Müsned I/225.) hadîs-i serîfini değerlendiren bazı âlimler, kabir ziyareti konusunda kadınlara değil, sadece erkeklere izin verildiğini söylemişlerdir.  Gerçekten bilginlerin çoğu kadınların namaz için mescitlere gitmesini mekruh saymışlardır.
İslâm âlimlerinden bazıları da ihtiyar kadınlarla genç kadınlar arasında ve erkeklere kabir ziyaretine gidenlerle karışık ziyaret edenler arasında fark gözetmişlerdir.
Kurtubî : "Genç kadınlara kabir ziyaretine çıkmak haramdır. Fakat ihtiyar olanlara serbesttir. Erkeklerden ayrı olursa kabir ziyareti hepsine câizdir" demektedir.

YAŞAR NURİ HOCA NE DİYOR?

Bu arada İlahiyat profesörü Yaşar Nuri Öztürk, türbeye gidip beklenti içinde olanları işaret ederek, "Türbede huzur bulmak Müslümanlıkla bağdaşmaz. Allah'tan başka birinden yardım beklemek Allah'a şirk koşmaktır" diyor.
Yaşar Hoca "-Peygamberimiz kabir ziyaretlerini yasaklamıştı başta. Sonra serbest bıraktı ama uyardı dedi ki, kabirleri sadece ahireti hatırlamak için ziyaret edin, başka bir şey için değil. Türbeyle mezarı karıştırmayın. Türbe kutsallık yüklenen bir kavramdır. Sen babanın mezarını istersen her gün ziyaret et. Ben başka bir şey söylüyorum" şeklinde konuşuyor...